Viêm gan siêu vi B là một trong những bệnh nhiễm siêu vi mãn tính tại gan gặp nhiều nhất, ước tính tại Việt Nam khoảng 10-15% dân số bị nhiễm VGSV B và 80% ung thư gan là do VGSV B gây nên. Đã có rất nhiều bài viết của các chuyên gia, những hỏi đáp , thắc mắc về VGSV B, về các triệu chứng, theo dõi và điều trị như thế nào...Trong thực tế khám chữa bệnh, tôi vẫn thường hay gặp nhiều bệnh nhân bị viêm gan siêu vi B nhưng lại không hiểu rõ về bệnh của mình hoặc sử dụng thuốc không đúng cách, tốn kém mà vẫn không đạt được hiệu quả trong điều trị. Có nhiều bệnh nhân mang tâm trạng lo lắng quá mức và ngược lại, cũng có nhiều bệnh nhân lại không để ý tới bệnh, không theo dõi bệnh một cách đúng đắn, để đến khi xảy ra ung thư gan hoặc xơ gan mà vẫn không biết nguyên nhân.

Khi làm xét nghiệm máu, bác sỹ sẽ chẩn đoán bạn mắc VGSV B mãn khi có HbsAg (kháng nguyên bề mặt) dương tính. Bệnh VGSV B là một bệnh diễn tiến thầm lặng, đa số bệnh nhân không có triệu chứng lâm sàng rõ rệt. Nếu các xét nghiệm về men gan bình thường (ALT, AST, GGT) và siêu âm không thấy dấu hiệu xơ gan hay gan thô, bạn có thể gọi là người lành mang mầm bệnh. Bạn không cần sử dụng thuốc gì để điều trị VGSV B trong giai đoạn này mà nên theo dõi men gan, siêu âm gan định kỳ mỗi 6 tháng. Cũng may mắn là VGSV B không lây qua đường tiếp xúc thông thường bên ngoài mà chỉ có 3 đường lây nhiễm, đó là : tình dục, đường mẹ qua con và đường tiêm chích. Không có bằng chứng VGSV B lây qua sữa mẹ, nên khi bị VGSV B bạn vẫn có thể cho con bú. Khi mang thai bạn nên báo cho BS biết mình bị VGSV B để con bạn được chích ngừa và chích Immoglubin phòng VGSV B lây từ mẹ qua con.

Ở góc độ sử dụng nhân sự, nhiều Công ty không nhận nhân viên hoặc tìm cách sa thải khi phát hiện nhân viên bị VGSV B, đây là điều hòan tòan sai lầm, nhiều khi họ mất một nhân tài chỉ vì một xét nghiệm VGSV B dương tính.

Tỷ lệ bệnh nhân VGSV B khi thử máu có men gan cao chỉ chiếm khoảng 10-15% những trường hợp người lành mang mầm bệnh. Do vậy, đừng quá bi quan hay thất vọng khi nhận kết quả xét nghiệm dương tính. Nếu bạn nằm trong tỷ lệ trên (có men gan cao) , bạn phải xem lại cách sinh hoạt của mình, có dùng rượu bia nhiều hay không? Đã hoặc đang dùng thuốc nào gây ảnh hưởng đến gan? Có làm việc quá sức? Có suy nhược cơ thể hay không ?. Nên điều chỉnh các sinh hoạt của mình, không nên “ hốt hoảng“ và sử dụng ngay các thuốc nhằm giảm men gan vì sẽ làm bác sỹ không theo dõi được nguyên nhân tại sao men gan của bạn cao, do VGSV B tiến triển hay do các tác nhân khác ?. Trường hợp này bạn nên thử lại men gan sau 3 đến 6 tháng. Nếu men gan giảm, bạn đã tự điều trị bệnh rồi, bạn trở sẽ lại được theo dõi như người lành mang mầm bệnh. Nếu men gan tiếp tục cao, bạn nên gặp BS và thảo luận về cách điều trị VGSV B.

Hiện nay VGSV B đã có thuốc điều trị, tuy nhiên thuốc không phải lúc nào cũng thành công trong việc điều trị dứt VGSV B. Trước khi bắt đầu sử dụng thuốc bạn phải được BS tư vấn kỹ lưỡng tại sao phải sử dụng thuốc, mục đích sử dụng thuốc là gì? Trong điều trị VGSV B, thời gian sử dụng thuốc thường kéo dài, các thuốc dạng uống (Lamivudine, Adefovir,..) thường phải sử dụng trên 01 năm và phải theo dõi định lượng VGSV B theo chỉ dẩn của Bác sĩ, uống đều đặn, không được ngưng thuốc khi chưa có ý kiến của Bác sĩ. Thời gian gần đây, dạng thuốc chích Peg Interferon đã được FDA (Cơ quan kiểm tra thuốc và thực phẩm Hoa Kỳ) chấp thuận cho sử dụng trên VGSV B. Thuốc chích có thể sử dụng trong thời gian ngắn hơn (từ 6-12 tháng) và hiệu quả cao hơn so với thuốc uống, tuy nhiên giá còn quá cao so với thu nhập của người Việt Nam và có nhiều tác dụng phụ hơn so với thuốc uống.

Tóm lại, VGSV B không phải lúc nào cũng gây ung thư gan và xơ gan. Khi có kết quả xét nghiệm VGSV B dương tính, Bạn cần phải theo dõi định kỳ 6 tháng, chỉ dùng thuốc khi có chỉ định của Bác sĩ. Khi dùng thuốc bạn phải dùng đều đặn và kéo dài. Nếu là người lành mang mầm bệnh, thì chỉ cần luyện tập thể dục đều đặn, kiêng rượu bia và khuyên những người thân của mình nên chích ngừa VGSV B.

B.S Nguyễn Vĩnh Tường 
Giám Đốc HĐ Y Khoa hệ thống PK Victoria Healthcare
Hội viên Hội tiêu hoá, gan mật Hoa Kỳ.