Chuyện sử dụng kháng sinh đúng bệnh

Kể từ khi nhà khoa học Alexander Fleming phát hiện ra kháng sinh penicillin cách đây gần một thế kỉ và con người bắt đầu sử dụng nó cách đây 70 năm để điều trị những bệnh nguy hiểm, từ đó rất nhiều người bị bệnh nhiễm trùng đã được cứu sống. Có lẽ vì sự "thần kỳ" đó của penicillin khiến người ta có ý nghĩ rằng, "cứ hễ bị nhiễm trùng hay sốt là điều trị bằng kháng sinh". Để rồi từ đó, những kháng sinh đó không hề có tác dụng với những bệnh nhiễm khuẩn do siêu vi. Và càng ngày người ta càng nhận ra hầu hết những bệnh nhiễm khuẩn thường gặp đều là do siêu vi gây ra, khiến loài người dần dần "giác ngộ" rằng đã lạm dụng kháng sinh một cách bữa bãi.

Bên cạnh đó những con vi khuẩn (khác hoàn toàn với siêu vi) không hề dễ dàng bị "bắt nạt" trong cuộc chiến sinh tồn với loài người. Chúng luôn tìm cách chống lại kháng sinh và dẫn tới cuộc đua giữa một bên là những chủng vi khuẩn luôn thay đổi để thoát khỏi sự tác động của kháng sinh và một bên là loài người vốn luôn "tự hào" với sự thông minh của mình mà tạo ra nhiều loại kháng sinh khác nhau. Nhưng đây là một cuộc đua không cân sức, loài người luôn là kẻ phải chịu thua bởi các phát minh ra thế hệ kháng sinh mới luôn "chạy theo sau hít khói" để đuổi kịp sự thay đổi của vi khuẩn. Đến nỗi gần đây WHO phải phát động tuần lễ nâng cao nhận thức của cộng đồng về sự đề kháng kháng sinh (lờn kháng sinh). Vì vậy các bậc cha mẹ cần được trang bị kiến thức về việc sử dụng kháng sinh, để có thể cùng bác sĩ chọn ra giải pháp tốt nhất để theo dõi và xử lí những bệnh nhiễm khuẩn thông thường ở trẻ.

1️⃣Kháng sinh chỉ trị được bệnh do vi khuẩn, chứ KHÔNG trị được bệnh do siêu vi

Như trong câu chuyện “Cảm – Ho- Sổ mũi”, tôi đã nói rằng kháng sinh chỉ trị được bệnh do vi khuẩn. Do đó khi nào trẻ bị bệnh do vi khuẩn mới có thể dùng kháng sinh để trị. Còn nếu trẻ bị bệnh nhiễm khuẩn do siêu vi, thì không có kháng sinh nào có thể trị được mà chỉ có thể nhờ hệ miễn dịch tự nhiên của cơ thể tự chiến đấu chống lại siêu vi đó mà thôi. Nhìn chung vi khuẩn với siêu vi khác nhau “Một trời một vực”, giống như con voi với con gián vậy. 
Vậy những bệnh lý nào do kháng sinh gây ra và không gần điều trị bằng kháng sinh? Theo thống kê người ta thấy những bệnh sau đây do siêu vi gây ra:

✅Hầu hết những trường hợp sốt ở trẻ em, đặc biệt là những trẻ dưới 3 tuổi
✅Tất cả những trường hợp cảm
✅Hầu như tất cả trường hợp viêm thanh quản, viêm phế quản hay viêm tiểu phế quản
✅Hầu hết (99%) trường hợp ho
✅Hầu hết (99%) trường hợp bị ói và tiêu chảy
✅90% trường hợp viêm họng

Còn những lý do sau do vi khuẩn gây nên và có thể điều trị bằng kháng sinh:

✅Hầu hết viêm tai giữa (nhiễm trùng tai) (tuy nhiên đa số nhiễm trùng tai lại có thể tự hồi phục sau vài ngày mà không cần dùng kháng sinh)
✅Khoảng 10% những trường hợp viêm họng (do liên cầu khuẩn tan huyết benta nhóm A)
✅Một số trường hợp viêm phổi
✅Một số trường hợp viêm màng não

2️⃣Không nên ngưng uống kháng sinh giữa chừng

Khi trẻ bị nhiễm khuẩn do vi khuẩn (đã được xác định) và được cho uống kháng sinh, các mẹ thấy con khỏe lại, vui vẻ chơi đùa, thì thường có tâm lý ngừng cho con uống thuốc. Tuy nhiên điều này là không nên. Bởi tùy vào loại kháng sinh sẽ có phác đồ điều trị trong những khoảng thời gian khác nhau, có loại liều lượng dung trong một ngày, có loại một tuần lễ, có loại 10 ngày,….Trẻ bị bệnh do vi khuẩn khi đáp ứng kháng sinh có thể hết sốt, chơi lại bình thường, nhưng nếu ngưng kháng sinh, vô hình trung sẽ khiến một số vi khuẩn còn sót lại sẽ tiếp tục sinh sôi nảy nở tiếp và làm triệu chứng quay trở lại, trẻ sẽ sốt lại, đừ trở lại, thậm chí vi khuẩn có thể đề kháng kháng sinh đó. Vì thế trẻ cần được duy trì nồng độ kháng sinh luôn ở mức diệt khuẩn, tức là luôn luôn ở trên mức nồng độ tối thiểu để ức chế vi khuẩn đó cho đến hết liệu trình điều trị. 

Do đó việc trẻ bị nhiễm bệnh do vi khuẩn không nghiệm trọng, chỉ cần uống đúng thuốc, chữa đúng bệnh trẻ sẽ khỏi. Đề kháng kháng sinh mới là nghiêm trọng, bởi nó có thể gây nguy hiểm cho tính mạng của trẻ, trẻ có thể chết vì không có thuốc để trị.