NHỮNG AI CÓ NGUY CƠ BỊ UNG THƯ ĐẠI TRÀNG 

Nguy cơ ung thư đại tràng thường tăng theo độ tuổi. Tuy nhiên gần đây bệnh lý này đang có xu hướng trẻ hóa, rất nhiều người trẻ vẫn có khả năng mắc ung thư đại tràng. Dưới đây là nhóm đối tượng nguy cơ cao cần tầm soát ung thư đại tràng sớm, để kịp thời phát hiện các polyp, cắt bỏ sớm và theo dõi trong thời gian tiếp theo. 

Yếu tố gia đình 

Theo các nghiên cứu thì bệnh lý ung thư đại tràng có liên quan đến yếu tố gia đình. Đó là những người có thế hệ F1 (gồm ba mẹ, anh chị em ruột) có tiền sử ung thư, hoặc có bệnh lý đa polyp gia đình. Đây được xem là có gen trong gia đình, dễ phát triển ung thư rất sớm. Những trường hợp này khi thực hiện nội soi tầm soát có thể phát hiện nhiều hơn từ 5 - 10 polyp. Đây là nhóm nguy cơ cao, là đối tượng cần tầm soát sớm, từ 20 - 30 tuổi nên tầm soát để phòng bệnh.

Đối với những gia đình không có yếu tố bệnh nặng trước đó, anh chị em đột nhiên có một người mắc bệnh ung thư đại tràng, thì thường được khuyến khích tầm soát ở tuổi 40.

Những người có bệnh lý về đường ruột

Bệnh lý về đường ruột ở đây là viêm loét đại tràng. Chúng ta cần phân biệt viêm loét đại tràng với đại tràng kích thích. Đại tràng kích thích thì rất nhiều người mắc phải, gần như 40% - 50% dân số sẽ có triệu chứng của hội chứng đại tràng kích thích. Triệu chứng của hội chứng này thường là đi vệ sinh không đều, hơi đau bụng, chướng bụng, nhưng không có dấu hiệu báo động.

Dấu hiệu báo động về đại tràng thường sẽ là đi tiêu ra máu, sụt cân trầm trọng, đau bụng dữ dội đến mức không tập trung được vào công việc thì cần đi tầm soát ngay. Đối với những người có tiền sử bệnh viêm loét đại tràng khi nội soi, bác sĩ sẽ thấy các vết loét và sinh thiết. Đối tượng được chẩn đoán viêm loét đại tràng thuộc nhóm nguy cơ, cần tầm soát sớm, sau đó là định kỳ tầm soát từ 3 - 5 năm.

Yếu tố về tuổi tác

Đây là nhóm đối tượng mà các tổ chức Y tế phân loại để cho phép bảo hiểm chi trả cho người thực hiện tầm soát ung thư đại tràng. 

Theo kiến nghị từ Hội Tiêu hóa Hoa Kỳ và Tổ chức ung thư của Hoa Kỳ thì nam - nữ đến độ tuổi từ 50 thì nên có kế hoạch đi nội soi tầm soát. Gần đây, các báo cáo cho rằng, tỷ lệ ung thư đại tràng ngày càng trẻ hóa. Vì vậy các Hiệp hội ra kiến nghị người từ 45 tuổi nên đi tầm soát.

Việc kiến nghị này được đưa ra vào năm 2020, và đang được cân nhắc. Tại Hoa Kỳ và các nước phát triển, việc tầm soát được thực hiện miễn phí nên việc kiến nghị tầm soát sớm cũng là vấn đề cân nhắc của bảo hiểm. Do đó, thông tin chính thức đến hiện tại về độ tuổi băt đầu thực hiện tầm soát ung thư đại tràng vẫn là 50 tuổi. 

Các yếu tố khác

Các yếu tố khác liên quan đến lối sống sinh hoạt hàng ngày như: Hút thuốc lá, béo phì, uống rượu bia thường xuyên, thói quen ăn nhiều thịt đỏ, ít vận động… cũng nên đi tầm soát định kỳ.

Ngoài ra, những đối tượng mắc các bệnh lý về suy giảm miễn dịch, những người bị bệnh ung thư trước đó thì thời điểm được đề nghị tầm soát ung thư đại tràng sớm hơn, tầm 40 tuổi.

Đối với người sức khỏe bình thường thì nên sắp xếp thực hiện nội soi đại tràng khi 50 tuổi. Nếu nội soi không có vấn đề bất thường thì định kỳ tầm soát loại là 10 năm.

(BS. Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyên khoa Tiêu hóa - Nội soi tại hệ thống phòng khám đa khoa Victoria Healthcare)