Nổi mề đay là gì?

Nổi mề đay là những vùng da nổi gồ lên, đỏ và ngứa do hậu quả của phản ứng dị ứng. Thuật ngữ y khoa của nổi mề đay là Uticaria.

Nổi mề đay xảy ra như thế nào?

Các mảng mề đay xuất hiện là hậu quả của phản ứng trong cơ thể đối với tác nhân gây dị ứng, chẳng hạn như thức ăn, thuốc, côn trùng cắn- đốt. Nổi mề đay cũng xảy ra do phản ứng của cơ thể đối với tình trạng nhiễm trùng hay căng thẳng tâm lý. Trong quá trình đáp ứng lại các chất kích thích, cơ thể sẽ tạo ra một hóa chất gọi là Histamin và phóng thích chúng, gây ra hiện tượng nổi mề đay. Histamine làm cho da đỏ, sưng và ngứa. Thường khó xác định được các kích thích tố gây nên nổi mề đay.

Triệu chứng nổi mề đay là gì?

Đó là các vùng da nổi gồ lên đó, rất ngứa, có thể thay đổi về hình dạng và kích thước. Bạn có thể có một hay nhiều nốt nổi mề đay. Nổi mề đay có thể xuất hiện bất cứ chỗ nào trên cơ thể. Thông thường nhất là chúng nổi trên cánh tay, chân và thân người. Mảng mề đay có thể kéo dài vài phút hoặc nhiều ngày. Nổi mề đay gây khó chịu và thường hay tái phát.

Nếu cơ thể phản ứng quá mạnh, như đối với vết ong chích chẳng hạn - thì gương mặt và cổ họng bạn sẽ sưng phù lên. Rất hiếm khi nổi mề đay gây trở ngại về đường thở, gây bộc phát cơn suyễn nghiêm trọng hoặc gây tắt nghẽn đường thở do sưng phù.

Làm sao để bạn biết là bạn bị nổi mề đay?

Thầy thuốc của bạn sẽ xem các nốt mề đay và hỏi bạn về tiền sử nhạy cảm với các chất như :

• Thức ăn (đặc biệt là trứng, sò, sữa, quả hạch, dâu, thuốc nhuộm hoặc các chất phụ gia khác)

• Các loại thuốc (như penicillin, aspirin, các loại thuốc sulfa ).

• Các loại thảo mộc và phấn hoa.

• Lông thú.

• Vết cắn hay đốt của côn trùng.

• Bạn phơi mình ở nơi quá nóng, quá lạnh hoặc nắng gắt.

Để tìm nguyên nhân bác sĩ có thể đề nghị bạn:

• Hàng ngày ghi chú chi tiết về từng chất mà bạn ăn, uống hay tiếp xúc trong vòng từ 2 tuần đến 4 tuần.

• Tránh những thức ăn mà bạn nghĩ là đã có lần bạn bị dị ứng với chúng.

• Xác định nguyên nhân nổi mề đay do thuốc, thức ăn hay thảo mộc là dễ dàng nhất bởi vì các đáp ứng thường diễn ra trong vòng 1 giờ. Các tác nhân kích thích như tâm lý căng thẳng, đa dị ứng thì việc xác định nguyên nhân mất nhiều thời gian hơn và cần phải làm xét nghiệm trên da hoặc vài loại xét nghiệm khác.

Điều trị như thế nào?

Phương pháp điều trị mà bác sĩ đề nghị sẽ tùy vào mức độ của bệnh. Bác sĩ có thể đề nghị bạn làm một hay nhiều cách theo hướng dẫn sau đây để giảm ngứa hay giảm sưng phù:

• Ngâm mình trong bồn nước ấm hay chườm mát.

• Tránh nhiệt độ cao hay chà xát chúng vì điều này làm phóng thích nhiều histamine hơn.

• Dùng thuốc kháng histamine theo toa để làm giảm phản ứng dị ứng.

Nếu các mảng mề đay là trầm trọng hoặc không đáp ứng với các điều trị trên, bác sĩ có thể cho bạn dùng steroid bằng đường uống (ví dụ như thuốc Prednisone).

Một vài phản ứng dị ứng cần xử trí cấp cứu ngay lập tức vì nó đe dọa đến sinh mạng. Nếu mảng nổi mề đay xuất hiện đột ngột và lan nhanh, bạn sẽ phải được tiêm một liều thuốc kháng histamine như là Benadryl (diphenhydramine). Nếu bạn thấy cổ họng bạn đang bị sưng phù hay có trở ngại về đường thở hoặc khò khè, bạn sẽ được tiêm một liều thuốc epinephrine (adrenalin) để hóa giải phản ứng đó. Khi các triệu chứng đã được xử trí cấp cứu, bạn vẫn phải tiếp tục dùng thuốc trong những giờ sau đó hoặc nhiều ngày sau để ngăn ngừa tái phát.

Nổi mề đay kéo dài trong bao lâu?

Hiện tượng ngứa, sưng đỏ trong bệnh nổi mề đay có thể kéo dài hàng giờ, hàng tuần hoặc hàng tháng. Hầu hết các trường hợp nối mề đay cuối cùng đều tự khỏi mà không cần điều trị, nhưng khi dùng các thuốc như kháng histamine hoặc corticoid sẽ giúp khỏi bệnh nhanh hơn. Điều trị bằng thuốc cũng làm giảm ngứa và ngăn ngừa các cơn nổi mề đay kế tiếp.

Nổi mề đay mãn tính thì kéo dài lâu hơn. Thông thường (hơn 50 % trường hợp) không xác định được nguyên nhân. Thuốc kháng histamin thường rất hiệu quả. Nổi mề đay tự động khỏi sau vài tuần hoặc vài tháng nhưng chúng có thể tái đi tái lại nhiều lần.

Bạn tự chăm sóc mình như thế nào?

• Gọi ngay số điện thoại cấp cứu y tế nếu bạn có phản ứng dị ứng gây hậu qủa lên đường thở của bạn, bạn cảm thấy cổ họng như bị siết chặt hoặc trên mặt bắt đầu sưng lên ở quanh mắt và môi. Dùng thuốc kháng histamine hoặc một số thuốc để làm giảm triệu chứng. Đừng quên hỏi bác sĩ hoặc dược sĩ để biết tác dụng phụ hoặc tương tác thuốc nếu có.

• Tránh dùng thức ăn khiến có thể có thể nổi mề đay.

• Nếu bạn biết một số dị ứng có tính nghiêm trọng như bị ong đốt, thức ăn như đậu phộng, hãy hỏi bác sĩ về việc dùng Epiren. Epiren là loại thuốc tiêm cùng họ với Epinephrine chỉ dùng một liều duy nhất. Bạn có thể tự tiêm cho chính mình nếu có phản ứng dị ứng nghiêm trọng. Nó có thể hóa giải hoặc làm chậm đi các phản ứng dị ứng cho đến khi có sự giúp đỡ của nhân viên y tế.

Bạn có thể làm gì để ngăn ngừa nổi mề đay tái phát?

Nếu bạn biết nguyên nhân bạn nổi mề đay, bạn nên tránh xa nguyên nhân đó. Bạn có thể dùng vài liều thuốc kháng histamine thông thường, thậm chí dùng hàng ngày để ngăn ngừa tái phát.

McKe Sson Provider Technologies phát hành