I. Tại sao phải quan tâm đến việc làm giảm mỡ trong máu?

Bệnh tim là kẻ giết người số 1 ở các nước phát triển. Ở Việt Nam, sau thời kỳ đổi mới, chế độ ăn ngày càng được cải thiện cùng với lối sống không hợp lý của quá trình công nghiệp hóa dẫn đến số người mắc bệnh tim mạch ngày càng tăng cao, đang dần trở thành một bệnh xã hội, đặc biệt ở các thành phố lớn. Bệnh tim chủ yếu do chứng vữa động mạch trong đó chất mỡ làm nghẽn động mạch do có quá nhiều mỡ trong máu. Quá trình bệnh lý nghiêm trọng này gọi là xơ vữa động mạch, có thể dẫn đến cao huyết áp, suy tim, đau tim hoặc đột quỵ.

Có hai loại mỡ có thể gây hại nếu nồng độ trong máu quá cao, đó là cholesterol và triglyceride. Một xét nghiệm máu đặc hiệu sau khi nhịn ăn ít nhất 12 giờ có thể cho biết nồng độ trong máu của các chất này. Nếu mỡ trong máu cao kéo dài sẽ có thể dẫn đến thấm mỡ trong gan (hay gan nhiễm mỡ) mà có thể thấy được qua siêu âm bụng tổng quát.

Triglyceride

Tăng nồng độ triglyceride trong máu là do chế độ ăn có quá nhiều năng lượng, đặc biệt từ đường, carbohydrates và các loại nước uống năng lượng cao (Ví dụ: các loại nước ngọt, rượu, hay đặc biệt là bia).

Nồng độ triglyceride trong máu quá cao chủ yếu là do béo phì nên có thể được điều trị bằng cách dùng chế độ ăn ít năng lượng và tập thể dục thể thao để giảm cân về mức cân nặng lý tưởng.

Cholesterole

Mức cholesterol trong máu cao là một vấn đề lớn hơn. Nếu nồng độ cholesterol trong máu bạn quá cao thì việc giảm nồng độ chất này trong máu là rất quan trọng. Cholesterol là 1 loại mỡ trắng chủ yếu được tạo ra trong gan động vật, bao gồm cả gan người.

Cholesterol ở người chủ yếu là từ thức ăn, qua các thức ăn được chế biến từ động vật (Vì vậy mức cholesterol máu cao hiếm gặp ở người ăn chay). Hầu hết mọi người có thể tự làm giảm mức cholesterol bằng cách thay đổi chế độ ăn của mình. Đôi khi, ngoài việc thay đổi chế độ ăn, đối với những người có nồng độ cholesterol trong máu quá cao, cần phải dùng thêm thuốc để điều trị. Tuy những thuốc này rất hiệu quả nhưng có 1 số tác dụng phụ cần phải có bác sỹ hướng dẫn điều trị. 

Lưu ý: Mặc dầu cholesterol có trong các thức ăn có nguồn gốc từ động vật, cũng rất cần thiết phải giảm lượng thức ăn có mỡ bão hòa (cả trong thức ăn từ động vật và thực vật) để giảm cân và làm hạ mức cholesterol máu. Các món ăn giàu tinh bột (như gạo, bánh mì, mì ống) có thể giúp ích trong những trường hợp này.

Sau đây là 10 nguyên tắc vàng để làm giảm mỡ trong máu:

1. Giữ cân nặng lý tưởng.
2. Dùng chế độ ăn nhiều chất xơ.
3. Ăn cá ít nhất hai lần mỗi tuần.
4. Thận trọng với thức ăn nhanh.
5. Tránh các thức ăn chiên rán nhiều mỡ.
6. Tập thể dục đều đặn.
7. Luôn loại mỡ ra khỏi thịt.
8. Tránh ăn bánh kẹo giữa các bữa ăn.
9. Uống nước nhiều hơn.
10. Không hút thuốc.

II. Chế độ ăn giảm cholesterol

BS Pham Tuyen