Việc trẻ em hay ăn vạ và ương bướng là một phần của quá trình phát triển bình thường, nhưng điều này có thể tạo ra nhiều thách thức cho cha mẹ. Dưới đây là một số mẹo có thể giúp bạn giải quyết tình trạng này:

1. Giữ bình tĩnh và kiên nhẫn

Trẻ nhỏ có thể cảm nhận được cảm xúc của người lớn. Khi bạn bình tĩnh, trẻ cũng sẽ dần học được cách kiểm soát cảm xúc của mình.
Tình huống: Bạn đang ở trong siêu thị và con bạn bắt đầu quấy khóc vì muốn một món đồ chơi mới. Thay vì cáu giận hoặc la mắng, bạn thở sâu, quỳ xuống ngang tầm mắt của con và nói, "Con yêu, mình hiểu là con rất thích món đồ chơi này, nhưng hôm nay mình không mua. Chúng ta có thể xem xét nó vào lần sau nhé."

2. Thiết lập các quy tắc rõ ràng và nhất quán

Trẻ cần có cấu trúc và giới hạn để cảm thấy an toàn và biết được điều gì được mong đợi từ chúng. Hãy rõ ràng về những gì bạn yêu cầu và nhất quán trong cách thực thi các quy tắc.
Tình huống: Trẻ thường xin ăn bánh kẹo trước bữa ăn chính. Bạn đã thiết lập quy tắc là chỉ ăn bánh kẹo sau bữa ăn. Khi con yêu cầu ăn bánh, bạn nhắc lại quy tắc một cách nhất quán, "Nhớ là mình chỉ ăn bánh sau khi ăn cơm xong đúng không nào?"

3. Lắng nghe và thấu hiểu

Đôi khi, trẻ ương bướng vì chúng cảm thấy không được lắng nghe. Hãy dành thời gian để lắng nghe trẻ chia sẻ cảm xúc và suy nghĩ của chúng, điều này có thể giúp trẻ cảm thấy được tôn trọng và hiểu rằng cảm xúc của chúng là quan trọng.
Tình huống: Bạn nhận thấy con mình, gần đây thường xuyên quấy khóc và không chịu chơi với các đồ chơi mà trước đây bé rất thích. Bạn nhẹ nhàng ôm bé vào lòng và hỏi, “Con có vẻ không vui khi chơi một mình, con có muốn mẹ chơi cùng không? Hay là có điều gì khác khiến con buồn?” Bé có thể chưa biết diễn đạt chính xác cảm xúc của mình, nhưng câu hỏi này mở ra cơ hội cho bé biết rằng mẹ luôn sẵn sàng lắng nghe và ở bên cạnh bé.

4. Khuyến khích trẻ thể hiện cảm xúc

Giúp trẻ học cách diễn đạt cảm xúc của mình một cách lành mạnh. Có thể dạy trẻ sử dụng từ ngữ thay vì hành động tiêu cực như ăn vạ hoặc la hét
Tình huống: Trẻ tức giận vì phải tắt TV đi ngủ. Bạn có thể dạy trẻ nói, "Mình buồn vì phải tắt TV. Mình đang xem chương trình hay lắm." Sau đó, bạn có thể đề xuất, "Mình ghi lại chỗ này và xem tiếp vào ngày mai nhé?"

5. Cung cấp lựa chọn

Đưa ra cho trẻ một số lựa chọn hợp lý có thể giúp chúng cảm thấy có quyền kiểm soát và ít ương bướng hơn. Ví dụ, bạn có thể hỏi trẻ muốn mặc áo nào, hay muốn chơi trò chơi nào trước khi đi ngủ.
Tình huống: Đến giờ đi ngủ, trẻ không muốn vào phòng. Bạn có thể đưa ra hai lựa chọn, "Con muốn mẹ đọc truyện trước khi ngủ hay là cùng nhau kể chuyện về ngày hôm nay trước khi đi ngủ?"

6. Tăng cường tích cực

Khi trẻ hành xử tốt hoặc quản lý cảm xúc của mình một cách hiệu quả, hãy khen ngợi trẻ. Sự khích lệ tích cực có thể làm tăng cường việc hành xử tốt trong tương lai
Tình huống: Khi con tự nguyện dọn dẹp đồ chơi sau khi chơi, bạn nên khen ngợi, "Mẹ rất vui khi thấy con dọn dẹp đồ chơi sau khi chơi. Con đã làm rất tốt!"

7. Thời gian chất lượng cùng con

Dành thời gian chất lượng với trẻ không chỉ giúp tăng cường mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái mà còn có thể giảm bớt hành vi ương bướng. Trẻ thường hành xử tốt hơn khi chúng cảm thấy được yêu thương và quan tâm.
Tình huống: Dành một buổi chiều trong tuần để cùng con làm một hoạt động mà con thích, như làm bánh hoặc đi dạo trong công viên. Điều này không chỉ tăng cường mối quan hệ mà còn giúp trẻ cảm thấy được yêu thương và quan tâm, từ đó có thể giảm bớt hành vi ương bướng.

Hãy nhớ rằng, mỗi đứa trẻ là duy nhất và cách tiếp cận hiệu quả với một đứa trẻ có thể không phải là cách tốt nhất với đứa trẻ khác. Hãy linh hoạt và thử nghiệm các phương pháp khác nhau để tìm ra điều gì phù hợp nhất cho đứa trẻ của bạn. Nếu cần thêm hỗ trợ, bạn có thể gặp và nhận thêm tự vấn từ bác sĩ nhi khoa của bạn.

Bác sĩ Lê Thúy Anh – chuyên Nhi khoa Hệ thống Phòng khám Đa khoa Victoria Healthcare