Bệnh đông mạch vành là một bệnh trạng có thể gây ra những cơn đau tim và các dạng khác của bệnh về tim. Ở những người mắc bệnh động mạch vành, các động mạch cung cấp máu đến tim bị nghẽn do bị đóng mỡ ở thành động mạch. . Tên gọi khác của bệnh này là “bệnh mạch vành tim” hoặc gọi phổ thông là “bệnh tim."

Bệnh động mạch vành là gì?

Hệ thống dẫn máu đến nuôi dưỡng cơ tim có tên là: động mạch vành. Bệnh đông mạch vành là một bệnh lý có thể đưa bạn đến nguy cơ bị nhồi máu cơ tim và một vài dạng bệnh tim khác. Ở những người mắc bệnh động mạch vành, lòng động mạch vành bị hẹp lại do sự hình thành của những mảng bám lên thành mạch. 

Tên gọi khác của bệnh là : bệnh tim thiếu máu cục bộ.

Các triệu chứng của bệnh động mạch vành là gì? 

Nhiều người mang bệnh này lại không có biểu hiện gì. Nhưng đối với những người có biểu hiện bệnh, các triệu chứng thường gặp hay xảy ra khi vận động như tập thể dục. Các triệu chứng này bao gồm:

• Đau, tức hoặc cảm thấy khó chịu ở giữa ngực.
• Đau, râm ran, hoặc cảm thấy khó chịu tại những vùng ở phần thân trên. Các bộ phận chịu ảnh hưởng bao gồm cánh tay, lưng, cổ, hàm hoặc vùng bụng
• Cảm thấy hụt hơi

Những triệu chứng của cơn đau tim là gì? 

Triệu chứng đầu tiên của bệnh động mạch vành có thể là 1 cơn đau tim. Đó là lí do vì sao nhận biết dấu hiệu lên cơn đau tim lại vô cùng quan trọng.

Các triệu chứng khi sắp bị đau tim bao gồm:

• Đau, tức, hoặc cảm thấy khó chịu ở giữa ngực.
• Đau, râm ran, hoặc cảm giác khó chịu tại các vùng ởphần thân trên bao gồm cánh tay, lưng, cổ, hàm hoặc vùng bụng.
• Hụt hơi.
• Khó thở, nôn ói, ợ hơi hoặc ợ chua.
• Đổ mồ hôi hoặc ớn lạnh, hay rịn mồ hôi.
• Tim đập nhanh hoặc đập không đều.
• Cảm thấy chóng mặt hoặc choáng váng.

Những triệu chứng của nhồi máu cơ tim là gì? 

Đôi khi triệu chứng đầu tiên của bệnh động mạch vành lại là biểu hiện của nhồi máu cơ tim. Đó là lí do vì sao nhận biết dấu hiệu của nhồi máu cơ tim lại vô cùng quan trọng.

Các triệu chứng của nhồi máu cơ tim bao gồm:

• Đau, tức, hoặc cảm thấy khó chịu ở giữa ngực.
• Đau, râm ran, hoặc cảm giác khó chịu tại các vùng ởphần thân trên bao gồm cánh tay, lưng, cổ, hàm hoặc vùng thượng vị. 
• Hụt hơi.
• Buồn nôn, nôn.
• Vả mồ hôi, da lạnh ẩm.
• Tim đập nhanh hoặc đập không đều.
• Cảm thấy chóng mặt hoặc choáng váng. 

Nếu các triệu chứng trên không khỏi sau 10 phút, gọi ngay xe cứu thương. Không tự đi bệnh viện một mình.

Như đã đề cập, có 1 số người mắc bệnh động mạch vành có triệu chứng là đau ngực khi chưa phải là nhồi máu cơ tim. Cơn đau chủ yếu xảy ra khi gắng sức như khi đi bộ, đi lên cầu thang, hoặc đi vòng vòng... Nhưng nếu cơn đau của bạn mới xảy ra hoặc khác với những cơn đau đã có từ trước, bạn cần đi khám bác sĩ ngay.

Có xét nghiệm dành cho bệnh động mạch vành không? 

Có. Nếu y bác sĩ sẽ cho chỉ định làm xét nghiệm máu hoặc 1 hay nhiều loại xét nghiệm sau đây nếu cho rằng bạn có thể mắc bệnh động mạch vành:

• Đo điện tâm đồ-electrocardiogram ("ECG") – Xét nghiệm này đo tín hiệu xung điện trong quá trinh hoạt động của tim. 

• Đo điện tim gắng sức – Trong cuộc xét nghiệm dựa trên hình thức tập thể chất này, có thể bạn sẽ được yêu cầu chạy hoặc đi bộ trên máy tập trong khi được gắn thiết bị đo điện tim. Hoạt động thể chất làm tăng nhu cầu tiếp máu cho tim. Xét nghiệm này giúp bác sĩ nhận ra tim có nhận đủ máu hay không. Nếu bạn không thể đi bộ hoặc chạy, bác sĩ có thể vẫn áp dụng bài xét nghiệm này bằng cách cho bạn uống 1 loại thuốc để làm tăng nhịp tim.
• Siêu âm tim – Xét nghiệm này dùng sóng siêu âm để tạo ra hình ảnh của tim bạn khi tim đập.
• Thông tim-Cardiac catheterization ("cardiac cath") – Trong thử nghiệm này, bác sĩ sẽ đặt 1 ống mỏng vào mạch máu ở chân hoặc ở cánh tay của bạn. Sau đó, bác sĩ sẽ di chuyển ống lên đến tim. Tiếp theo, bác sĩ sẽ dẫn thuốc tạo màu dùng trong chụp X quang vào ống. Phần này trong xét nghiệm được gọi là “chụp động mạch vành”. Nếu có thể cho thấy động mạch ở tim có bị nghẽn hay không.

Có xét nghiệm dành cho bệnh động mạch vành ?

Có. Các y bác sĩ sẽ cho chỉ định làm xét nghiệm máu và một hay nhiều loại test sau đây nếu cho rằng bạn có thể mắc bệnh động mạch vành:

• Đo điện tâm đồ (ECG)
• Để kiểm tra hoạt động điện của cơ tim
• Đo điện tim gắng sức 

Khi thực hiện nghiệm pháp gắng sức bạn sẽ được yêu cầu đi hoặc chạy trên máy tập trong khi được gắn thiết theo dõi tim liên tục. Hoạt động thể chất làm tăng nhu cầu cung cấp máu cho cơ tim. Test này giúp bác sĩ nhận ra cơ tim có được nhận đủ máu hay không. Nếu bạn không thể đi hoặc chạy, bác sĩ vẫn có thể áp dụng test này bằng cách cho bạn dùng thuốc để làm tăng nhịp tim.

Siêu âm tim 

Dùng sóng siêu âm để tạo dựng hình ảnh của tim bạn khi đang đập.

Chụp CT động mạch vành: bạn sẽ được tiêm thuốc cản quang vào tĩnh mạch, sau đó sẽ được chụp cắt lớp tim. Qua đó sẽ thấy được động mạch có hẹp hay không và mức độ hẹp là bao nhiêu.

Thông tim

Trong thử nghiệm này, bác sĩ sẽ đưa 1 ống mỏng vào mạch máu ở đùi hoặc ở cánh tay của bạn. Tiếp theo, bác sĩ sẽ di chuyển ống lên đến tim. Qua đó, bác sĩ sẽ bơm chất cản quang có thể thấy được nhờ tia X. Phần này được gọi là “chụp động mạch vành”. Nó có thể cho thấy động mạch ở tim có bị hẹp hay nghẽn không. 

Làm cách nào để điều trị bệnh động mạch vành? 

Phương pháp điều trị bệnh động mạch vành bao gồm:

• Thay đổi lối sống:Sau đây là vài việc bạn có thể làm để giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim và tử vong:

- Ngưng hút thuốc.

- Ăn nhiều rau củ quả và các loại thực phẩm có nhiều chất xơ. Tránh dùng các loại thực phẩm chứa nhiều đường.

- Dành nhiều thời gian trong tuần để đi bộ hoặc hoạt động thể chất. 

- Giảm cân nếu bi thừa cân.

• Dùng thuốc

Phương pháp điều trị bệnh động mạch vành bằng thuốc rất quan trọng. Có vài loại thuốc giúp làm giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim  và có thể giúp bạn sống lâu hơn . Tuy nhiên, bạn phải uống thuốc mỗi ngày như được hướng dẫn. Thuốc được bác sĩ kê toa có thể bao gồm:

- Loại thuốc được gọi là statin để giúp làm giảm hàm lượng cholesterol trong máu.

- Thuốc làm giảm huyết áp.

- Aspirin hoặc các loại thuốc  giúp ngăn ngừa sự hình thành  các cục máu đông trong lòng mạch máu.

- Thuốc trị tiểu đường

Những ai bị đau ngực do bệnh động mạch vành ( được gọi là  cơn đau thắt ngực) có thể cũng cần dùng thuốc giảm chứng đau này. Các loại thuốc này có thể bao gồm  nhóm  “nitrates”, “chẹn beta ” và các loại thuốc có cùng tác dụng.

Một số người bị bệnh động mạch vành cũng có thể trải qua:

• Thủ thuật đặt ống thông (stent) vào động mạch- – Trong thủ thuật này, bác sĩ sẽ dùng một quả bóng nhỏ nông rộng chổ động mạch bị hẹp, sau đó đặt 1 ống  mảnh vào đó nhằm giúp mạch máu được thông tốt.
• Phẫu thuật bắc cầu tim (bypass surgery -coronary artery bypass grafting “CABG”) – Trong cuộc phẫu thuật này, bác sĩ sẽ cắt lấy 1 đoạn mạch máu  từ bộ phận khác trong cơ thể người bệnh, sau đó dùng đoạn  mạch máu này  nối 1 đầu vào phía trên và đầu còn lại vào  phía dưới đoạn mạch máu đang bị tắc nghẽn. Thủ thuật này giúp máu lưu thông  vòng qua chổ bị tắc thông qua đoạn mạch máu được nối vào  và cung cấp máu cho phần cơ tim không được tiếp máu (figure 3).

Nếu bạn được bác sĩ chỉ định đặt stent hoặc mổ bắc cầu động mạch vành  , bạn có thể nhờ bác sĩ làm rõ hiệu quả thông qua các câu hỏi như:

• Thủ thuật mang đến lợi  ích như thế nào đối với trường hợp của tôi? 
• Liệu nó có giúp tôi sống lâu hơn không?
• Nó có làm giảm nguy cơ bị nhồi máu cơ  tim không? 
• Tình trạng của tôi có đỡ hơn sau khi thực hiện  thủ thuật này hay không? 
• Thực hiện thủ thuật này kèm theo những nguy cơ gì?
• Chuyện gì xảy ra nếu tôi không này thủ thuật này?

Nguồn: Uptodate